'Jaarstukken provincie deugen niet' kopt de Limburger op 23 mei. De gekozen statenleden van de provincie Limburg kunnen hun controlerende taak niet goed uitvoeren, omdat de jaarstukken van het provinciebestuur kwalitatief onder de maat zijn.

Het was te verwachten. Bij de presentatie van de herziene begroting heb ik al opgemerkt dat door gebrek aan concrete beleidsdoelstellingen en SMART geformuleerde beoogde effecten het ondoenlijk zou zijn voor PS om haar controlerende taak te vervullen. De rekenkamer stelt dat de begrotingsinformatie geen concrete doelen en prestaties met de daarvoor in te zetten middelen bevatte en dus valt er voor PS niets te controleren.

Opmerkelijk is ook dat zelfs de accountant -die van oudsher met name de rechtmatigheid en doelmatigheid controleert en slechts zijdelings naar doeltreffendheid kijkt, in haar rijtje van belangrijkste boodschappen opmerkt dat ‘de toelichting op de jaarrekening voor het hele jaar 2007 minder inzicht en transparantie biedt dan in voorgaande jaren. Verbeteringen zijn mogelijk door doelstellingen en de nalayses daarvan SMARTer te formuleren’.

De rekenkamer merkt op dat het opmerkelijk is dat PS destijds met de procedure van ‘een politiek debat op hoofdlijnen’ en pas daarna de concrete programmaplannen heeft ingestemd. Wij hebben dat indertijd aan de orde gesteld en de rekenkamer bevestigd onze mening dat PS zich haar controlerende taak heeft laten ontnemen. De rekenkamer constateert op dat het opmerkelijk is dat PS destijds met de procedure van ‘een politiek debat op hoofdlijnen’ en pas daarna de concrete programmaplannen heeft ingestemd. Wij hebben dat indertijd aan de orde gesteld en de rekenkamer bevestigd onze mening dat PS zich haar controlerende taak heeft laten ontnemen. Het CDA vindt het v andaag zelfs niet nodig om een bijdrage te leveren aan dit ‘stuk van het jaar’, zoals de voorzitter het net heeft genoemd. Ik zou toch graag in tweede termijn een reactie hierop horen van de CDA-fractie.

Voorzitter, wij zijn natuurlijk blij dat de accountant een goedkeurende verklaring heeft afgegeven en feliciteren uw college en de ambtenaren daarmee. Wij gaan ervan uit dat de brede werkgroep, die aan de slag gaat om de planning en control cyclus te verbeteren, verbetering zal brengen, waarbij wij willen waarschuwen dat het duale karakter gewaarborgd zal moeten zijn en dat de rekenkamer niet kan en mag worden ingezet als adviseur voor GS. Dit zou haar onafhankelijkheid aantasten. Maar ik heb er alle vertrouwen in dat de rekenkamer hierin haar eigen, juiste afweging zal maken.

Dan de cijfers:

We constateren dat de provincie over 2007 per saldo van minder uitgaven en meer inkomsten dan begroot ruim 95 miljoen meer geld overhoudt. Als we corrigeren voor het heen en weer schuiven van reserves komen we nog altijd op 80 miljoen. De helft daarvan komt uit een extra interim-dividend van Essent. Fijn, dat is meegenomen... waarbij we wel moeten aantekenen dat de burger dus nog steeds meer betaalt voor haar energieverbruik dan noodzakelijk is en dat er van Essent verwacht zou mogen worden meer te investeren in het ontwikkelen mogelijkheden voor duurzame energie. Dit vraagt grote investeringen in de toekomst. Wij zijn dan ook van mening dat de extra dividenden van Essent (zo lang als we die nog krijgen) en de mogelijke opbrengsten van de verkoop van Essent-aandelen via investeringen in en subsidies aan ontwikkelingen in duurzame energie aan de Limburgse burger zoveel mogelijk dienen te worden teruggegeven. Wij verzoeken GS om hiervoor met een voorstel te komen bij de begroting 2009, wanneer de toekomstige betrokkenheid van de provincie bij Essent helder is. GroenLinks heeft overigens met groot genoegen vernomen dat Essent afziet van de bouw van nieuwe kolencentrales. Waar blijft het jubelpersbericht waar GS het patent op heeft waarin de heer Vrehen laat weten blij te zijn met het resultaat van zijn muisstille campagne?

Voorzitter, we constateren een onderuitputting van bijna 30 miljoen. Deze worden grotendeels doorgeschoven naar 2008. De accountant constateert dat niet alle afwijkingen voldoende zijn toegelicht, omdat de redenen voor de afwijkingen niet wordt uitgeschreven. Wij willen graag van het college vernemen of de stand van zaken in de uitvoering op dit moment (we zitten bijna op de helft van 2008) dusdanig is dat we niet weer een dergelijke onderuitputting kunnen verwachten bij de rekening 2008. De voorjaarsnota zou hier inzicht in moeten geven, hoorden wij bij de commissievergadering van 16 mei. Ik heb het er niet in kunnen terugvinden. Wij zijn van mening dat enig ‘doorschuiven’ naar volgend jaar best te verdedigen is, maar dat er grenzen aan zijn. We voegen per saldo bijna 80 miljoen meer toe aan de reserves dan begroot. Geld dat is blijven liggen terwijl voor dat bedrag de komende vier jaar geen wachtlijsten voor jeugdzorg meer zouden zijn, de tenderregeling kunst en cultuur bij voorbaat wat ruimhartiger en de Maaslijn voldoende opgeknapt om de treinverbinding betrouwbaarder en frequenter te maken. En dan nog houden we geld over op de jaarrekening. “Limburg werkt” luidt de slogan van Belgisch Limburg. “Limburg trekt rente” lijkt een meer passende slogan voor Nederlands Limburg als een ieder in de provincie het voorbeeld van GS zou volgen. De Provincie Limburg moet niet verworden tot een spaarbank Limburg. Het is aan de burgers niet uit te leggen die via belastingen en energieprijzen zorgen voor de inkomsten van de provincie dat hun onvrijwillige bijdragen zonder zicht op tegenprestaties worden gestopt in enorme reserves. Dat is –gezien het weerstandsvermogen van de provincie- nergens voor nodig.

GroenLinks verwacht van het college een reële begroting, zodat de Staten hun budgetrecht daadwerkelijk kunnen uitoefenen. Zorgvuldig met gemeenschapsgeld omgaan is iets anders dan gemeenschapsgeld oppotten GroenLinks is van mening dat er een aantal kansen gemist worden in Limburg door het totale extra interim dividend van Essent toe te voegen aan de reserve investeringsfonds. Met de SP en de VVD dienen wij een amendement in waarin we 3,6 miljoen van de ruim 48 miljoen bestemmen voor de renovatie van de Lambertuskerk en het ECI complex.

Tenslotte voorzitter, GroenLinks zal deze jaarstukken op voorstel van het College vaststellen. Niet omdat we gelukkig zijn met de wijze waaarop GS rapporteert, niet omdat we in staat zijn gesteld om onze controlerende taak naar behoren uit te voeren. Wij stellen ze vastomdat de accountant een goedkeurende verklaring afgeeft maar we stellen ook vast dat de jaarrekening niet voldoet in controleerbaarheid op het bereiken van de doelen de in de kaderstelling zijn gesteld. We dringen er op aan dat de begroting 2009 en de jaarstukken 2008 onder begeleiding van de in te stellen werkgroep, wel van voldoende kwaliteit zullen zijn.

Het zal echter nog een hele inspanning worden zolang de coalitie, het CDA voorop, volhardt in het uitgangspunt van maximale reservering met het oog op maximale flexibiliteit in het stellen van doelen die in de bewoording van de heer Frische “we wel voorbij zien komen” Daarmee ondermijnt de coalitie de wettelijke taak en plicht van Provinciale Staten effectief.