Vrijdag 12 juni werd het landbouwbeleid voor de komende 4 jaar in Limburg besproken. GroenLinks hield een stevig pleidooi voor een radicale koerswijziging: inzetten op natuurinclusieve kringlooplandbouw in plaats van vasthouden aan grootschalige landbouw. GroenLinks riep de gedeputeerde ook op om een verbod op glyfosaat in pachtcontracten van de provincie op te nemen. De motie werd mee ingediend door PvdA, PvdD, SP, 50plus en D66. De stemming vindt plaats op 29 juni a.s. 

Bijdrage GroenLinks Landbouwkader Koers naar de toekomst

Voorzitter, u kent vast dat beeld  

Koeien grazend in de wei, varkens die in de modder spelen, scharrelende kippen, aardappel- en graanvelden en tussen al die dieren en gewassen rijke bloemenvelden vol met bijen, vlinders en akkervogels. Een groen en afwisselend landschap. Met blije Limburgers die van het landschap genieten en die bereid zijn een eerlijke prijs te betalen voor een eerlijk product. Boeren die een eerlijke beloning krijgen voor het voedsel dat zij produceren.

Dat klinkt als een idyllisch beeld, en voor inwoners van Limburg die in de buurt van intensieve veehouderij wonen zal dat zeker zo zijn, maar Voorzitter, voor GroenLinks is dit geen idylle. Dit is een blik in de toekomst.

Voor GroenLinks staat buiten kijf dat we niet meer op de oude voet verder kunnen. Er is namelijk van alles aan de hand in de landbouw. We hebben te veel mest, te veel pesticiden, te veel dieren.

Maar, voorzitter, er is ook veel vooruitgang geboekt in de landbouw. Er is, met onder andere de hulp van de overheid enorm geïnnoveerd. Landbouwers zijn niet alleen maar efficiënter en rationeler gaan produceren, er wordt ook steeds meer rekening gehouden met natuur en milieu.

In vergelijking met de jaren tachtig zijn de milieuomstandigheden in Nederland op verschillende gebieden drastisch verbeterd. Zo zijn onder andere water en lucht schoner geworden4, en is er minder stankoverlast, wordt er minder mest uitgereden en landbouwers gebruiken minder kunstmest. Een klein aantal boeren is sinds de jaren tachtig biologisch gaan boeren.5 En zo’n zeventig procent van de boeren heeft vorig jaar te kennen dat ze verder zouden willen verduurzamen.

Wanneer dus we naar het verleden kijken kunnen we concluderen dat we er op het gebied van milieu en leefomgeving op vooruit zijn gegaan.

Wanneer we een blik op de toekomst werpen, moeten we een hele andere conclusie trekken. De meeste deskundigen zijn het erover eens dat doorgaan op de huidige weg in de veehouderij niet tot verdere verbetering kan leiden.[1] Zelfs met gebruik van de modernste technieken zal men de doelstellingen van het kabinet op het gebied van klimaat, leefomgeving en milieu in de landbouw niet halen.

Ons landbouwstelsel moet daarom drastisch op de schop. Er moet een andere koers gevaren worden, willen we de Limburgse landbouw een echte toekomst bieden.

En dat geldt niet alleen voor de boeren, maar voor alle stakeholders binnen de keten, dus ook voor ons als provincie, voor banken, tussenhandel, supermarkten en consumenten. Alleen samen kunnen we de transitie maken naar een landbouwmodel waarin we boeren stimuleren om méér natuurlijke processen en maatschappelijke diensten in hun bedrijfsvoering in te passen EN daarvoor loon naar werk te ontvangen.

Voorzitter, de ambitie van het voorliggende kader is, en ik citeer: “het versterken van de positie als toonaangevende agrarische regio die duurzame oplossingen voor maatschappelijke opgaven biedt. Limburg draagt daarmee actief bij aan de nieuwe standaard voor duurzame, circulaire landbouw, in verbinding en samenwerking met andere kennisregio’s.” Einde citaat.

Maar wat zal het resultaat van deze ambitie zijn? Hoeveel ondernemers wilt u bijvoorbeeld daadwerkelijk onderdeel laten zijn van deze koers naar de toekomst?  Hoe groot zijn de stappen die u wilt maken? Waar verwacht u over drie jaar te staan? En in welke mate verwacht u dat onze Limburgse landbouw circulair zal zijn in 2030?

Want, in het kader staat niet alleen dat we willen investeren, maar er staat ook dat we de veestapel niet willen verkleinen. De keuze om het wel te doen zou er nochtans een zijn die er écht voor kan zorgen dat we werk kunnen maken van de kringlooplandbouw. Limburg is namelijk te klein voor het aantal dieren dat we houden. We produceren te veel ammoniak, fosfaat, methaan, CO2….

Het is dan ook bijzonder jammer dat u niet kiest voor terugdringing van de veestapel. Want als we te veel dieren blijven behouden, blijven we ook te veel mest produceren die uiteindelijk vergist moet worden want op het Limburgse land kunnen we al deze mest niet kwijt.

Voorzitter, de techniek staat voor niets, wordt altijd gezegd. Meestal schamperend. Maar techniek kan ook een goed hulpmiddel zijn om die transitie in de landbouw mogelijk te maken. Dan denk ik niet aan de luchtwassers en megastallen, en tractoren die steeds zwaarder worden, maar dan hebben we het over sensoren, drones, en stallen die natuur- en diervriendelijk zijn. We hebben het dan over het oogsten van gewassen met veel lichtere en kleinere apparaten bijvoorbeeld. Kortom: met moderne technieken kunnen we ook opbrengsten natuurvriendelijk verhogen.

En dan, dan krijg je burgers uit de regio die met interesse een bedrijf bezoeken, in plaats van dat zij tegen stankoverlast en megastallen protesteren.

Wat GroenLinks betreft moet Limburg dan ook een laboratorium voor voedselveiligheid, efficiëntie en duurzaamheid zijn. Door natuurinclusief te werken en de ketens te sluiten kan de landbouw weer een bron van trots worden, in plaats van het vieste jongetje van de klas te zijn. Daaraan moet dit kader, wat GroenLinks betreft, een bijdrage leveren.

GroenLinks vindt het dan ook een gemiste kans dat u de biologische landbouw als een klein onderdeel van de markt beschouwt, een niche, en dat u dit ook zo wilt behouden. Zeker nu we de Europese koers kennen. De Europese Commissie wilt namelijk dat tegen 2030 op 25% van het landbouwareaal biologisch geboerd wordt. In Limburg halen we het Nederlands gemiddelde van 3% niet eens. We leven in 2020….Voorzitter, ik wil van de gedeputeerde weten hoe ons kader hieraan een bijdrage zal kunnen leveren. (toezegging vragen wanneer beantwoording komt: monitoren; actief sturen; vergunningverlening vereenvoudigen voor biologische boeren)

Wat betreft de inzet van middelen ten behoeve van de biologische landbouw zijn er wat GroenLinks betreft nog een aantal onduidelijkheden. U schrijft dat u hiervoor op korte termijn stikstofmiddelen wilt inzetten. Wat beschouwt u als Korte termijn en om hoeveel middelen zal het gaan? Waarvoor kunnen deze middelen worden ingezet? Wie kan aanspraak maken op deze middelen en hoe wordt beoordeeld wie daarop aanspraak maakt? Welke middelen voorziet u op de Lange termijn? En wat beschouwt u als de lange termijn?

U schrijft ook dat u onderzoek wilt naar het instellen van een mogelijk landschapsfonds. Wat verwacht u concreet van dit fonds? En hoe zal dit fonds zijn weerslag krijgen in de uitvoeringsagenda? (Doorvragen: transitiefonds voor kringlooplandbouw/ biologische landbouw?)

En wat zijn uw verwachtingen ten aanzien van de inzet van de Kansenkaart kringlooplandbouw?

Voorzitter, een belangrijke en gemakkelijke eerste stap op weg naar natuurinclusieve kringlooplandbouw is ervoor zorgen dat we snel een eind maken aan het gebruik van chemische middelen in de landbouw. En daar kunnen wij als provincie ook een bijdrage aan leveren. Dat kunnen we doen door te beginnen met het instellen van een verbod op het gebruik van glyfosaat op landbouwgronden die wij als provincie Limburg verpachten. Wij dienen vandaag daarom ook een motie in die het College daartoe oproept. Als uw College haar ambitie van een toonaangevende regio die oplossingen biedt voor maatschappelijke opgaven echt wilt waarmaken, dan kunt u wat GroenLinks betreft deze oproep alleen maar omarmen.

 

Motie Verbod gebruik van glyfosaat op pachtgronden van de provincie

Provinciale Staten van Limburg, in vergadering bijeen op 12 juni 2020

Gelezen het Statenvoorstel Koers naar de toekomst; provinciaal beleidskader voor de Limburgse landbouw en agrifoodsector

Constaterende dat:

  • Uit onderzoek van de University of Sydney blijkt dat veel landbouwgronden vervuild zijn met glyfosaat, zo ook in Nederland, en in Limburg;
  • Glyfosaat het grondwater vervuilt en schadelijk is voor de bodem en waterdieren;
  • Glyfosaat volgens de WHO waarschijnlijk kankerverwekkend is en dus schadelijk voor de gezondheid van de mens;
  • Resten van glyfosaat in levensmiddelen zoals bier en bloem zijn teruggevonden.

Overwegende dat:

  • Het provinciaal beleidskader voor de Limburgse landbouw en agrifoodsector een krachtige ambitie formuleert voor een duurzame Limburgse (kringloop)landbouw;
  • Het provinciaal beleidskader voor de Limburgse landbouw en agrifoodsector de ambitie centraal stelt dat Limburg haar positie verder versterkt als toonaangevende agrarische regio die duurzame oplossingen biedt voor maatschappelijke opgaven;
  • Tot de maatschappelijke opgaven behoort een voedselproductie die in evenwicht is met haar omgeving.

Van mening zijnde dat:

  • De provincie met de uitgifte van pachtgronden een rol kan spelen in de reductie van het gebruik van glyfosaat;

Roepen het college van Gedeputeerde Staten op:

  • Een verbod van het gebruik van glyfosaat op provinciale gronden op te nemen in de  pachtovereenkomsten van de provincie Limburg.

En gaan over tot de orde van de dag