Het is een zware opgave waar de provinciale en gemeentelijke overheden in Limburg de komende jaren voor staan. De gevolgen van de demografische, de klimatologische en de economische crisis die als gevolg van de bevolkingsdaling, de opwarming van de aarde en de financiële crisis drukken hun stempel op de ontwikkelingen en toekomstkansen van Limburg.
En deze opgave moet het hoofd geboden worden met een kabinet dat nauwelijks een bijdrage wil leveren aan de oplossing van de demografische crisis, de klimaatcrisis en de kredietcrisis. En we moeten constateren dat dit college van CDA, PVV en VVD een evenzeer eenzijdige benadering kiest. De samenhang in de sociale structuur denkt deze coalitie te kunnen bewerkstelligen met inspanningen op het terrein van veiligheid en sociale cohesie welke slechts vertaald wordt in zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid. Duurzaam en klimaatbestendig werken, in sociaal en economisch opzicht vernieuwend, open en naar buiten gericht, nog geen
GroenLinks doet deze Staten vandaag een aantal voorstellen om die tekortkomingen in het beleid te repareren en met zin in de toekomst aan de slag te gaan.
De voorliggende begroting is zonder twijfel beter, overzichtelijker dan eerdere begrotingen. Dat is een compliment waard. Maar we zijn er nog niet! Een eerste belangrijke stap is het normeren van de indicatoren.
Wij verzoeken GS dit te doen binnen een jaar en in de volgende begroting en ook aan te geven wat het minimum doel is per indicator is, wat eventuele samenhang moet zijn en welke planning wordt gehanteerd.
In de benadering van nieuw beleid in deze begroting worden de intensiveringsmiddelen voor de programma’s pas aangesproken als de vrijgemaakte middelen via ombuigingen niet toereikend zijn. Wat is precies het verschil? Er zijn 5 spaarpotjes (onderling uitwisselbaar) die worden ingezet als de reguliere middelen ontoereikend zijn. Wat is dan transparanter? En zeker is van belang op welke manier we zorgen dat er geen onderbesteding ontstaat en dat middelen niet ongebruikt op de plank blijven liggen.
De financiële uitgangspunten zijn helder: structureel bezuinigen om kortingen op provinciefonds op te vangen, geen reserves inzetten om bezuinigingen van rijksoverheid op te vangen maar onder strikte voorwaarden financieel duurzame bestedingen op de vier programma’s.
GroenLinks is het zeer oneens met een van deze uitgangspunten. Onze fractie is van mening dat de afbraak van cultuur en natuur die Den Haag veroorzaakt zoveel mogelijk moet worden opgevangen. Afbreken is zo gebeurt, opnieuw opbouwen is vele malen duurder dan onderhouden.
GS zet in woorden stevig in op leefbaarheid. Maar de uitwerking hiervan is wel heel erg schraal.
Leefbaarheid wordt in een ontwikkelde samenleving sterk bepaald door het cultuuraanbod en de mogelijkheid om nieuwe cultuuruitingen te ontwikkelen. Een samenleving die kunst en cultuur als overbodig beschouwd, behalve als het een ‘massa-genotmiddel’, alleen van belang als veel mensen het mooi vinden, is gedoemd te vervlakken en te vervagen om uiteindelijk te verdwijnen.
Leefbaarheid wordt in een overbevolkte samenleving ook bepaald door de gelegenheid om van natuur te genieten. En dan gaat het niet om wat schaamgroen rondom de stad maar om robuuste natuurgebieden waar fauna en flora zich kunnen ontwikkelen. Hiervoor hebben we de Ecologische Hoofdstructuur gedefinieerd. De natuurgebieden zijn de dorpen van de dieren en de ehs is de infrastructuur, de wegen die de dorpen met elkaar verbinden. Zonder wegen geen overleven. Zonder EHS geen waardevolle natuur. Graag horen we van het college wat er in Limburg wel en wat niet meer gedaan wordt voor het realiseren van de EHS. Mogelijk dienen wij hierover een motie in.
Cultuur en natuur zijn uitermate belangrijke elementen van leefbaarheid. Niet alleen veiligheid en sociale cohesie (die dit college overigens geheel ten onrechte denkt te bereiken door ‘zelfsturing’ , door meer aan de burger over te laten hetgeen voor veel zwakkere in onze samenleving betekent dat zij in de steek worden gelaten. GroenLinks is niet voor betutteling maar wel voor een sociale samenleving waarin mensen die het alleen niet afkunnen een recht op zorg en hulp hebben.
De debatten over Mauro van de afgelopen maand tonen dat Nederland van een ruimdenkend, sociaal, vooruitstrevend land is verworden tot een bekrompen en haatdragende samenleving met vooroorlogse kenmerken. gevoelens van onvrede en angst om te verliezen wat we hebben worden door PVV, en op een glijdende vlak verkerende VVD en CDA vertaald in vreemdelingenhaat. Onder het mom van schijnargumenten als ‘wij moeten de rechtstaat in stand houden’ en ‘regels gelden voor iedereen’ besloot een meerderheid van de tweede kamer een kind het land uit te zetten. En deze PS deed daaraan mee door geen afstand te doen van de besluitvorming van de minister en onze motie te betitelen als ‘mosterd na de maaltijd’. Voorzitter, ik vraag me de laatste dagen serieus af of ik in dit land nog deel uit wil maken van het openbaar bestuur.
De enige hoop op wat tegengas is dat we in Limburg werkelijk wat gaan betekenen voor de jeugdzorg die door de nationale overheid wordt afgebroken. Daarop zal de inzet van GroenLinks binnen deze programmalijn met name gericht zijn.
De indicatoren dienen wat GroenLinks betreft te zijn: geen wachttijden langer dan 6 weken en geen kinderen op wachtlijsten. We moeten op een slimme manier te werk gaan in overdracht naar gemeentes en we moeten jeugdzorginstellingen faciliteren.
Wij zien de toezegging van gedeputeerde Krebbers dat wanneer gemeentes hun centra voor jeugd en gezin niet op orde hebben en de kwaliteit van de jeugdzorg niet is geborgd de overdracht niet van start zal gaan.
Tevens willen we weten: 1) wat gaan we allemaal niet meer doen in de jeugdzorg, dat kunnen we nergens terugvinden; en 2) wat is het plan van aanpak mbt de 8 miljoen transitiegelden die zijn vrijgemaakt?
De euro is mogelijk even gered, maar de gevolgen van de financiële crisis komen snel op ons af. Maar de provincie is rijk (aldus gedeputeerde Verheijen in Limburger van 5 oktober). Dat geeft kansen. De 148 miljoen van Essent/Borssele die veel eerder binnenkwamen dan verwacht, zijn niet nodig om de inkomstenderving van de aandelen te compenseren; die willen we dus duurzaam inzetten voor de Limburgse economie, voor de Limburgse burgers, voor de Limburgse leefbaarheid. Wij hopen dat we elkaar op deze inzet kunnen vinden.
Het versterken van de uitgangspositie en het waarborgen en uitbouwen van een gezonde economische basis voor volgende generaties kan alleen slagen gaat wanneer men werkt aan duurzame economische ontwikkeling. Nederland loopt achter in Europa als het gaat om duurzaamheid. Nederland is een van de smerigste landen van Europa als het gaat om water en lucht.
Een deel van de recent ontvangen opbrengsten van de verkoop van Essent, 60 miljoen wil GroenLinks via een duurzaamheidsfonds de duurzame economische ontwikkeling ondersteunen waardoor de Limburgers het geld dat zij ooit geïnvesteerd hebben in niet-duurzame energie bronnen terugkrijgen via een duurzame weg. In plaats van de terughoudende en volgende opstelling zoals beschreven in programmalijn 2.5 staat GroenLinks een actief stimulerend beleid voor waardoor in de komende jaren meters worden gemaakt en hier ontwikkelde technologie, bedrijvigheid en werkgelegenheid ook hier blijft, ipv door China te worden opgekocht.
En dat dit beleid suksesvol is blijkt uit de net verschenen evaluatie van de provinciaal-lokale subsidieregeling voor stimuleren gebruik zonnepanelen en energiebesparende maatregelen. Daar deden 32 Limburgse gemeenten aan mee. Eoverzicht wat er met de subsidie van 5 miljoen euro concreet bereikt is.
De resultaten zijn meer dan goed! Bij 1658 Limburgse huishoudens zijn het afgelopen jaar zonnepanelen geplaatst en daarnaast 165 zonneboilers. Ruim 4000 huishoudens deden mee aan isolatie programma van spouwmuur, dak, of vloerisolatie. En bij 1146 huishoudens kwam er dubbel glas. En er werden de nodige warmtepompen geplaatst.
Er is omgerekend voor 11.000 ton aan CO2 reductie bereikt. Belangrijke positieve neven effecten die genoemd worden zijn bewustwording bij burgers en een stevige economische spin-off door werkgelegenheid bij installatiebedrijven e.d. Volgens een onderzoek in de gemeente Venlo heeft iedere euro aan subsidie hier geleid tot 8 euro aan investeringen welke voor een heel groot deel in eigen regio terecht zijn gekomen. Als we dat omrekenen naar Limburg is met die 5 miljoen aan subsidie voor 40 miljoen euro geïnvesteerd!
GroenLinks is blij met deze resultaten en verwacht dat we het gebruik van duurzame energie en energiebesparing blijven stimuleren. Sommige zetten dat weg als “linkse hobby” maar wij zeggen: het blijkt te werken! Goed voor het milieu, goed voor de burgers en goed voor de lokale werkgelegenheid.
Wij stellen voor om in nauwe samenwerking met het LIOF en kennisinstituten ( bv Hogeschool Zuyd) binnen drie maanden te werken aan een plan hoe we met een dergelijk duurzaamheidfonds een bijdrage kunnen leveren aan o.a.: het in staat stellen van bedrijven om te innoveren op het gebied van inzet van duurzame energie; het bevorderen, versterken en verankeren in Limburg van de samenwerking met kennisinstituten voor duurzame energie, het stimuleren van initiatieven van bewoners via bv. coöperatieve verenigingen om gebruik van duurzame energie in Limburg te bevorderen; een deel van het fonds te gebruiken als revolving fund waarmee rendementen behaald kunnen worden en waarmee geherinvesteerd kan worden; het versterken van de concurrentiekracht en werkgelegenheid van het Limburgse bedrijfsleven op het gebied van duurzame energie.
We willen burgers kansen geven om mee te doen aan het opwekken van duurzame energie, het is natuurlijk hartstikke mooi wanneer je je elektriciteitmeter achteruit ipv vooruit ziet lopen. Kun je je een betere bewustwording voostellen? We willen dat bedrijven een steuntje in de rug krijgen als ze investeren in duurzame innovaties, energie sparen door slim met afval om te gaan, zorgen dat de kennisinstituten hier hun werk gaan doen en de resultaten van hun onderzoek ten goede komt aan in Limburg gevestigde bedrijven. We willen Limburg een vooraanstaande provincie maken op het terrein duurzame energie en daarmee duurzame economie. Wij hebben hiervoor een motie gemaakt.
Limburg kan via een new green deal aansluiting vinden bij de mondiale economische en ecologische ontwikkelingen.
Het nieuwe kabinet dwingt ons om prioriteit te verlenen aan het dichten van de grootste gaten in het schip van de Limburgse staat. Dat moeten we doen. Dat spijt ons maar het is niet anders. Maar laten we ook onze kansen pakken en inzetten op een duurzaam Limburg.