De huidige vigerende vergunning om te mogen blijven lozen op het oppervlaktewater in de Ur, de zijtak van de Maas, verloopt op 31 december aanstaande. Het Waterschap Limburg heeft al aangegeven dat Sitech Services nalatig zou zijn en had moeten weten dat een nieuw vergunning traject voor de complexe vergunning minimaal 10 maanden in beslag neemt.

Voor GroenLinks klinkt dit uitermate alarmerend aangezien nu het risico bestaat dat de IAZI vanaf 1 januari 2020 gezuiverd en geproduceerd afvalwater niet mag lozen op het oppervlaktewater. Belangrijk voor onze partij is dat de gehele keten van de 60 productiebedrijven op Chemelot tot aan de drinkwaterwinning vanuit de Maas bij WML hiermee mogelijk impact kan hebben. GroenLinks is dan ook verbolgen dat opnieuw rondom de IAZI milieu- en veiligheidsaangelegenheden opspelen. Het is het zoveelste gedoe op en rondom Chemelot.

Vanaf 2015 heeft GroenLinks aan de lopende band aandacht gevraagd voor milieu- en veiligheidsaangelegenheden op en rondom Chemelot, te beginnen met de pyrazool-affaire waarbij de IAZI de hoofdrol speelde.

Voor GroenLinks is deze nieuwe, doch uiterst zorgwekkende kwestie reden voldoende om opnieuw schriftelijke vragen te stellen aan uw college. Separaat hiervan zullen wij met u college op kortere termijn in debat gaan over de algehele veiligheidssituatie op en rondom Chemelot inclusief de VTH-Milieu taken.

Aldus Kathleen Mertens en Andy Rossel

Vragen en antwoorden:

Vraag 1. Klopt het dat de Provincie Limburg eveneens al vanaf begin 2018 heeft deelgenomen als belanghebbende in dit vergunning traject? Zo ja, wat kunt u ons precies vanuit uw positie informeren over deze kwestie in de volle breedte?

Antwoord. Het Waterschap Limburg (WL) is het bevoegd gezag voor het verlenen van de watervergunning die ziet op de lozing van het afvalwater van de gehele Chemelot-site op de Maas via de zijtak Ur. Ons college is, als bevoegd gezag voor de (Wabo) omgevingsvergunningen voor Chemelot, in de Waterwet aangewezen als wettelijk adviseur ten aanzien van de aanvraag voor de watervergunning. Er loopt op dit moment primair een proces tussen vergunningaanvrager (CSP-Sitech) en vergunningverlener (WL). Als belanghebbende participeren wij, sinds 1 oktober 2018, samen met RWS en de drinkwaterbedrijven WML, Evides en Dunea, in het stakeholdersoverleg dat WL heeft georganiseerd en zijn wij in afwachting van het verdere verloop van het proces. 2019/78079 2

Vraag 2. Welke formele rollen en verantwoordelijkheden heeft de provincie direct dan wel indirect (bijvoorbeeld via de RUD Zuid-Limburg) ten aanzien van de IAZI en alle hieraan gekoppelde processen op en rondom Chemelot?

Antwoord. Provincie is: − bevoegd gezag voor de (Wabo) omgevingsvergunningen voor de totale inrichting Site Chemelot en daarmee voor alle installaties op Chemelot. De IAZI maakt deel uit van de Chemelot-site. De lozing van het afvalwater vanuit de IAZI wordt niet in de Wabo-omgevingsvergunning geregeld maar in de watervergunning, waarvoor WL dus bevoegd gezag is. De RUD Zuid-Limburg is gemandateerd om namens ons College omgevingsvergunningen te verlenen, toezicht te houden op de naleving van verleende omgevingsvergunningen en handhavend op te treden bij overtreding van de voorschriften uit verleende omgevingsvergunningen en/of wettelijke bepalingen uit de Wabo en daaraan gerelateerde wetgeving; − bevoegd gezag voor vergunning- en ontheffingverlening op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb) met name ten aanzien van de effecten van de effluentlozing vanuit de IAZI op de Natura 2000-gebieden “Grensmaas” (NL) en “Maasoevers” (B); − toezichthouder op het Waterschap Limburg; − beleidsmaker voor de drinkwatervoorziening: beschermen van de grondwaterkwaliteit en het beschikbaar stellen van voldoende grondwaterbronnen. Bij uitval van oppervlaktewater als bron moeten er grondwaterbronnen als back-up beschikbaar zijn (is geregeld in het POL en Waterplan en WML heeft een [provinciale] grondwateronttrekkingsvergunning als back-up bij een calamiteit); − aandeelhouder van de Waterleidingmij Limburg (WML) en heeft daarmee een belang bij de drinkwatervoorziening; − betrokkene bij Chemelot 2025.

Vraag 3. Lopen er momenteel nog andere vergunning trajecten waarbij de provincie direct dan wel indirect (bijvoorbeeld via de RUD Zuid-Limburg) bevoegd gezag of belanghebbende is? Gelieve hier tevens tijdlijnen bij aan te geven en mogelijke consequenties.

Antwoord. De procedure van de watervergunning heeft slechts voor één aanvraag om een omgevingsvergunning een directe relatie; het betreft de aanvraag om Wabo-revisievergunning van de IAZI. Deze aanvraag is op 18 juli 2019 ingediend bij ons college en door de RUD Zuid-Limburg in behandeling genomen. Op grond van de Wabo en de Waterwet is op beide aanvragen de coördinatieregeling van toepassing op basis waarvan de voorbereiding van beide besluiten gecoördineerd plaatsvindt. Dit houdt in dat de ontwerpbesluiten gelijktijdig ter inzage worden gelegd en de definitieve besluiten gelijktijdig bekend worden gemaakt. Daarnaast brengt ons college advies uit aan het Waterschap over de aanvraag van de Watervergunning en brengt het Waterschap advies uit aan ons college (in casu de RUD Zuid-Limburg) over de aanvraag van de omgevingsvergunning. Deze adviezen worden mede uitgebracht met het oog op de samenhang tussen de beide beschikkingen. Opgemerkt wordt dat voor de Wabo-revisievergunning van de IAZI geen sprake is van een tijdklem zoals bij de watervergunning omdat voor de vigerende Wabo-vergunning geen expiratiedatum geldt. 2019/78079 3

Vraag 4. Wat zou het betekenen als de IAZI per 1 januari 2020 geen vigerende vergunning meer heeft conform de Waterwet? Gelieve te expliciteren voor de IAZI zelf, maar ook de overige 60 aangesloten bedrijven op Chemelot. Blijven er gezuiverd afvalwater geloosd worden?

Antwoord. Indien er per 1 januari 2020 geen vigerende watervergunning meer zou zijn voor de IAZI en er gezuiverd afvalwater geloosd blijft worden, is in beginsel sprake van een overtreding in het kader van de Waterwet. Het Waterschap Limburg is als bevoegd gezag verantwoordelijk voor toezicht en handhaving in het kader van de Waterwet. Indien het Waterschap de IAZI zou stopleggen betekent dit dat de deelinrichtingen binnen Chemelot niet meer op de IAZI kunnen lozen en indirect ook stop worden gelegd. Daarom heeft Sitech op 9 september 2019 een aanvraag ingediend bij het Waterschap om verlenging van de vigerende watervergunning. Het Waterschap zal de looptijd van de vergunning verlengen tot het moment waarop de nieuwe watervergunning in werking treedt, maar uiterlijk tot 31 december 2020. Dit betekent dat de IAZI-effluentlozing op de zijtak Ur ook kan worden voortgezet na 31 december 2019 en er verder geen gevolgen zijn voor de lozingen van de op de IAZI aangesloten bedrijven. Het Waterschap heeft hierover inmiddels een ontwerpbesluit genomen.

Vraag 5. Wat kunt u ons vertellen over het al dan niet slagen van een nieuwe Waterwetvergunning vanuit het Waterschap Limburg op of rond 31 december 2019? Antwoord. Het Waterschap Limburg is bevoegd gezag voor de Watervergunning. Zie ook antwoord op vraag 4.

Vraag 6. Welke normen voor het lozen van bepaalde stoffen door de IAZI op de Ur zijn ten aanzien van de vigerende vergunning aangescherpt of zelfs helemaal nieuw? Gelieve hier een overzicht van te verstrekken.

Antwoord. Voor veel stoffen bestaat er nog geen norm. Het Waterschap Limburg kan eerst na ontvangst van de gevraagde aanvullende informatie, mede op basis van adviezen van derden als het RIVM en Rijkswaterstaat, beoordelen voor welke stoffen een norm noodzakelijk is en vervolgens een norm vaststellen. In de nieuwe watervergunning zullen, gezien de problematiek rondom het veiligstellen van de drinkwaterwinning, meer normen worden opgenomen dan in de vigerende watervergunning. Echter, in dit stadium van de procedure is het niet mogelijk om aan te geven voor welke stoffen ten opzichte van de vigerende watervergunning aangescherpte of nieuwe normen in de nieuwe watervergunning zullen worden opgenomen. Daarover zal eerst in het vervolg van de procedure voor de nieuwe watervergunning meer duidelijkheid kunnen worden verschaft. 2019/78079 4

Vraag 7. Tijdens de pyrazool-affaire heeft uw college expliciet op schriftelijke vragen van GroenLinks gesteld rondom dit thema een faciliterende rol te spelen en lijnen kort te willen houden. Welke rol speelt uw college nu momenteel rondom dit dossier? Waarom heeft u Provinciale Staten hier niet actief over bericht?

Antwoord. Zie ook het antwoord op vraag 1. Als belanghebbende hebben wij, onder leiding van het Waterschap Limburg, deelgenomen aan het overleg waarin alle deelnemers hun belangen in het kader van de Watervergunning aan Sitech kenbaar hebben gemaakt. Voor de zomer is dit overleg constructief afgerond en was het aan Sitech om tijdig een ontvankelijke aanvraag bij het Waterschap in te dienen. Het Waterschap is bevoegd gezag. Wij volgen het proces met het oog op onze belangen en de toezichthoudende rol zoals genoemd in het antwoord op vraag 2. Wij zijn van mening dat het Waterschap haar rol in deze kwestie op een goede wijze vervult en derhalve is Provinciale Staten vooralsnog niet actief geïnformeerd.

Vraag 8. Gaat u samen met het Waterschap Limburg opnieuw, zoals bij de pyrazool-affaire, de RUD Zuid-Limburg een gerichte opdracht geven om de situatie rondom de IAZI stringent te monitoren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord. Nee. Primair is het Waterschap Limburg aan zet voor het toezicht op en de handhaving van de eisen uit de watervergunning. Bij de pyrazool-affaire speelde specifiek een probleem met de stof pyrazool in het afvalwater van de IAZI. In de huidige situatie is er geen sprake van het lozen van een niet vergunde stof dan wel het overtreden van eisen uit de watervergunning. Een gerichte opdracht aan de RUD Zuid-Limburg is daarom niet aan de orde.

Vraag 9. In 2015 heeft uw college reeds indringende gesprekken gevoerd met de Minister van I&M en haar ambtelijk gevolg hoe in de toekomst met het probleem ‘nieuwe stoffen’ wordt omgegaan. Wat zijn de ontwikkelingen hieromtrent tot heden?

Antwoord. Op grond van de nationale intentieverklaring Delta-aanpak waterkwaliteit en zoetwater wordt een aanpak voor nieuwe stoffen ontwikkeld. Daartoe is een strategie opgesteld en een uitvoeringsprogramma. Hierin worden, kort samengevat, risicovolle stoffen geïdentificeerd en verbeteringen in de vergunningverlening geïnitieerd. Door middel van deelname aan de landelijke Brede Tafel Waterkwaliteit, een bestuurlijk overleg ressorterend onder de Stuurgroep Water, volgen wij de ontwikkelingen. 2019/78079 5 Meer informatie is te vinden via: − Intentieverklaring: (https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/11/07/intentieve…) − Strategie: (http://publications.deltares.nl/1230099_007.pdf) − Uitvoeringsprogramma: (https://zoek.officielebekendmakingen.nl/blg-863036.pdf)

Vraag 10. Wat vindt uw college nu zelf van alle incidenten die maar blijven komen op milieu- en veiligheidsvlak met alle procesinstallaties op Chemelot? Deelt u de mening van GroenLinks dat de maat zo langzamerhand vol is? Gelieve toe te lichten.

Antwoord. Wat betreft de watervergunning is er geen sprake van een (acuut) probleem. Het Waterschap Limburg heeft inmiddels op verzoek van Sitech Services B.V. een ontwerpbesluit genomen, waarbij de looptijd van de vigerende watervergunning wordt verlengd tot het moment waarop de nieuwe watervergunning in werking treedt of tot uiterlijk 31 december 2020. De huidige vergunning is tot 31 december 2019 vigerend. De Provincie is niet verantwoordelijk voor het toezicht en de handhaving op de naleving van de voorwaarden van de watervergunning. Gezien onze rollen zoals onder 2 toegelicht zijn we wel deelnemer in het stakeholdersoverleg en zijn we regulier aangehaakt. Voor wat betreft Chemelot in de brede zin, stellen wij veiligheid als eerste prioriteit. Ook Chemelot zelf is, mede n.a.v. het OvV rapport, stevig aan de slag om lessen te leren van de zaken die zich voordoen en beter te communiceren over calamiteiten (en de oorzaken hiervan) en wat eraan gedaan wordt om deze zo veel mogelijk te voorkomen. Vanuit de rollen die wij als Provincie vervullen zijn we actief aan de slag met een bovenwettelijke Veiligheidsvisie. Het plan van aanpak hiertoe is 11 oktober besproken met uw Staten en een inhoudelijke toelichting op de bovenwettelijke veiligheidsvisie wordt op 29 oktober besproken met uw Staten en de Raadsleden van de betrokken gemeenten, zijnde Sittard-Geleen, Stein en Beek.