Vandaag, 8/11/2019, bespreken we in de Staten de programmabegroting: een document van PS waarin de kaders en bijbehorende geldstromen voor het komende jaar worden vastgesteld. GroenLinks vindt dat er in het voorliggende begrotingsvoorstel op vele gebieden de kaders ontbreken. Vandaar dat wij op een aantal voor GroenLinks belangrijke beleidsterreinen voorstellen doen voor het komende jaar: op het gebied van mobiliteit, fietsbeleid, energie, sociale agenda, MAA, stikstof en natuur.
Mobiliteit Het vorige college heeft, wellicht uit enthousiasme, veel te veel hooi op de vork genomen en in heel Limburg toezeggingen gedaan om te komen tot infrastructurele projecten. Helaas werd vergeten dat daar ook budget bij komt kijken. Het gevolg is dat de provincie alle infrastructuurprojecten in de wacht heeft gezet. Een nieuwe prioritering wordt voorbereid. We zijn nu bijna driekwart jaar verder en hebben nog geen nieuwe voorstellen gezien. Sterker nog, ons is meegedeeld dat die pas komende januari te verwachten zijn. Welk beeld denkt u dat dat bij onze inwoners oproept? Wij zien graag een voortvarende aanpak met oplossingen, waarbij projecten die de verkeersveiligheid en leefbaarheid verbeteren voor ons prioriteit hebben. Op het gebied van verkeersveiligheid heeft de her-prioritering nog een vervelend effect, namelijk dat de budgetten voor de cofinanciering van onderwijsprojecten zijn stopgezet. De Regionale Mobiliteit Organisaties (RMO’s) in Limburg hebben met vele partners een mooi samenwerkingsverband opgezet rond verkeerseducatie. We hebben hier net ook een inspreker over gehoord. Als de cofinanciering stopt valt dit verband uit elkaar. Dat zou zeker gezien de veranderingen in de nabije toekomst een slechte zaak zijn. Om dit te ondervangen dient GroenLinks een amendement in.
Fiets Voorzitter: GroenLinks is het helemaal eens met de fietsambitie. Limburg kent helaas het laagste fietsgebruik van Nederland en mist een dekkend netwerk. Dit vraagt zo snel mogelijk om een uitgewerkt voorstel voor aanleg van die fiets infrastructuur. Fietsen draagt ook nog bij aan een betere gezondheid dus extra winst in de ongezondste provincie van Nederland.
Energie Een van de grootste opgaven die ons de komende tijd te wachten staat, is het verduurzamen van onze energievoorziening. De coalitie presenteerde zich bij het aantreden van dit college als een club van “doeners”. De realiteit is dat dit college vooral een club van “denkers” is, het ene onderzoek na het andere en het ene nog op te stellen uitvoeringsprogramma na het andere en in 2020 dus niets op dit thema doet! Limburg loopt natuurlijk al gigantisch achter! Ter vergelijking : bij de buren in de provincie Noord-Brabant is al een uitvoeringsprogramma energie 2020-2023 vastgesteld, en onze Gelderse buren hebben al sinds jaar en dag een Gelderse Energie Alliantie en bovendien voor de komende periode 340 miljoen euro uitgetrokken. In Limburg moeten we het vooralsnog doen zonder plannen en met een fractie van het voornoemde budget.
De noodzakelijke versnelling blijkt niet uit deze begroting. Geen extra middelen om de doelstellingen alsnog te bereiken. GroenLinks gaat er van uit dat naast de schamele intensiveringsmiddelen extra budget vrijgespeeld moet worden, om een breed gedragen energietransitie op poten te zetten. Om de urgentie hiervan te benadrukken dient GroenLinks een motie in, die het College verplicht in het eerste kwartaal 2020 met resultaten te komen.
Sociale agenda We zien met grote instemming dat dit college het beleid rondom de sociale agenda en zorg uit de voorgaande periode omarmt. Ik citeer: ‘om de achterstanden op het gebied van gezondheid en participatie te verkleinen, gaan we de koers van de sociale agenda uit de vorige collegeperiode met versterkte focus doorzetten.’ Einde citaat. Dit doet GroenLinks deugd.
Maar waarom wordt er dan bijna 14% bezuinigd op de sociale agenda en veiligheid? Dat vind GroenLinks stuitend want er wordt nergens een uitleg gegeven voor deze beleidskeuze.
MAA Voorzitter, Maastricht Aachen Airport blijft voor de provincie een hoofdpijndossier. Het standpunt van GroenLinks in deze is bekend en duidelijk: wij willen dat het MAA dichtgaat. Tegelijkertijd zijn we wel zo reëel dat hier op dit moment geen meerderheid is. Om het debat helder te krijgen dient GroenLinks twee moties in. De belangrijkste is de MKBA-motie (samen met de PvdD) inclusief de levensvatbaarheid van de luchthaven. In de maatschappelijke kosten baten analyse zal ook het scenario van sluiting doorgerekend moeten worden. Tevens dient GroenLinks een tweede motie in waarin het college vóór de PS vergadering in december een overzicht presenteert van de geplande investeringen mbt MAA, lopende het MKBA-onderzoek.
Stikstof De Provincie heeft als taak de bescherming van Natura 2000 gebieden. Een toename van stikstofdepositie is funest voor de Natura 2000 gebieden. We zijn op de vingers getikt door het Europees Hof van Justitie en door de Raad van State. We moeten dus onze wetgeving en beleid aanpassen. De discussie zoals ze nu gevoerd wordt is geen goede weergave van het echte probleem – nu lijkt het alsof boeren, industrie en transport recht tegenover de natuur staan. Maar dan gaan we voorbij aan de essentie van het probleem en de oplossing waar we met z’n allen aan moeten bijdragen. Belangrijke functies, diensten die natuur ons levert, gaan verloren als we er niet goed mee omgaan. Dat is niet alleen een ramp voor de boeren maar voor alle inwoners van Limburg. Het is uitermate zorgwekkend dat in de begroting het terugfluiten van het stikstofbeleid door de Raad van State wel genoemd wordt, maar er geen concrete acties worden benoemd. Nee, het college noemt dit een ad hoc ontstaan vraagstuk. En dit terwijl al jaren gewaarschuwd was voor in strijd zijn met Europese regelgeving. Dit is niet een ad hoc probleempje. Op zijn minst mag je verwachten dat het college, als bevoegd gezag ten aanzien van vergunningverlening, aangeeft dat zij vanaf nu de voorwaarden in de vergunningverlening zal aanscherpen, conform de wettelijke regels. Maar zelfs dat gebeurt niet. Dit lijkt meer op een houding van “blijf zitten waar je zit, en verroer je niet”, in plaats van stevige doeners. Daarom dient de fractie van GroenLinks een amendement op het begrotingsvoorstel in, waarmee we extra middelen willen vrijmaken om maatregelen te nemen die enerzijds de stikstofdepositie doen dalen en anders de natuur versterken.
Natuur In de begroting 2020 wordt, evenals in die van 2019, geen budget toegekend aan nieuw te ontwikkelen natuur t.b.v. het nationale natuur netwerk (NNN). Hoe wordt geborgd dat de doelen van het natuurpact gehaald worden? Naar verwachting halen we niet de doelstelling van de natuurvisie: ca 250 ha per jaar transformeren van landbouwgrond naar natuur. Het collegeprogramma gaf ons nog de hoop dat er ook intensivering voor de gouden natuur opgepakt zou worden. Helaas, geen ‘eigen geld’ voor de gouden natuur-opgave. Ook blijkt uit de begroting niet of nauwelijks nieuwe ambities. Graag wil GroenLinks uitleg hierover.
Afsluitend kunnen we als GroenLinks niet tevreden zijn met de programmabegroting zoals die nu voorligt. Te weinig beleid, te vaag geformuleerde doelstellingen en een gebrek aan visie zijn slechts een paar zaken die ons in het oog springen. Aangezien het een extra parlementair college betreft zijn we ervan overtuigd dat onze moties en amendementen op grote instemming kunnen rekenen. Er zijn immers geen vooraf vastgelegde meerderheden. De acceptatie van de begroting zal voor GroenLinks mede afhangen van de bereidheid om onze voorstellen tot aanpassing over te nemen.