“Binnen een kwartier was de bom gecontroleerd tot ontploffing gebracht. Voorzitter Heleen Weening van GroenLinks deelde haar partijraad zaterdag mee dat zij aftrad. Een paar minuten later sloot de rest van het partijbestuur zich bij haar aan. Een dag na het opstappen van partijleider Jolande Sap was GroenLinks volledig onthoofd.” Kernachtiger dan met dit citaat uit Dagblad De Limburger van 08 oktober 2012 kan ik de partijraad van 06 oktober 2012 niet samenvatten. Lees verder en oordeel vervolgens zelf.
Vol goede moed vertrok ik op zaterdag 06 oktober 2012 in mijn eentje (Marc Schats was verhinderd) naar Utrecht voor de partijraad der partijraden. Het was de dag die iedereen (ook ik) met de nodige spanning tegemoet had gezien. Vandaag zou immers ons partijbestuur verantwoording zou gaan afleggen over haar rol bij het gedwongen vertrek van Jolande Sap als fractie- en partijleider van GroenLinks. Alle Limburgse en landelijke reacties tijdens de voorgaande dagen maakten mij duidelijk dat de verontwaardiging hierover groot was. Het was ook duidelijk dat de belangstelling van de media gigantisch zou zijn. Het feit dat Politiek 24 de hele partijraad live op TV zou gaan uitzenden zegt, wat dat betreft, genoeg. Daarnaast waren ook nog Een Vandaag, Nieuwsuur, NOS Journaal, RTL Nieuws, Radio 1 en veel vertegenwoordigers van de schrijvende pers aanwezig.
Voorafgaande aan de vergadering had ik me, op basis van het landelijke en provinciale beeld, de Limburgse adviezen van leden (waarvoor dank) en mijn eigen inschatting, voorbereid op een stevige botsing. Ik zou, net als vele anderen, de partijraad oproepen om het vertrouwen in het partijbestuur op te zeggen en zo proberen om Heleen Weening en haar mensen tot aftreden te dwingen. Vervolgens zou er dan een nieuw congres moeten komen. Uiteindelijk was dit ook het resultaat, maar op andere wijze dan verwacht. Lees maar verder.
Nadat voorzitter Henk Kamps de vergadering geopend had en de agenda door de partijraad was vastgesteld, diende een van de leden een verzoek in om de vergadering besloten te verklaren. Hij wilde, met andere woorden, de pers de zaal uit hebben. Na een korte schorsing werd dit verzoek echter afgewezen en kon de vergadering gewoon in het openbaar verder gaan.
Vervolgens was het tijd voor datgene waarvoor we waren gekomen. Partijvoorzitter Heleen Weening betrad het podium en begon aan haar toespraak. Zij opende met de opmerking dat zij het onwerkelijk vond om vandaag aanwezig te zijn. Het was volgens haar echter belangrijk om met elkaar te spreken en conclusies te trekken. Dit met de bedoeling om vervolgens de weg naar herstel in te kunnen slaan. Heleen Weening gaf aan dat het partijbestuur in eerste instantie, na de verkiezingen, Jolande Sap gesteund heeft in haar streven om aan te blijven als partijleider. Al snel blijkt dat echter, volgens onze partijvoorzitter, een inschattingsfout en een vergissing te zijn geweest. De twijfels binnen de partij, over het functioneren van onze partijleider, zouden groot zijn geweest. De afgelopen weken hebben fractie, bestuur en anderen zich ingezet om tot een uitweg te komen. Toen echter bleek dat een vertrek van Jolande Sap onvermijdelijk was, was het niet verantwoord om langer te wachten met het nemen van een beslissing. Voor deze beslissing was onze partijvoorzitter medeverantwoordelijk. Zij verwoordde dat als volgt: “Ik ben ervan overtuigd dat het vertrek van Jolande Sap onvermijdelijk was. Maar ik realiseer me ook dat ik als voorzitter van het partijbestuur mede verantwoordelijkheid draag.” Om deze reden kondigde zij vervolgens haar aftreden aan met de volgende wederom letterlijke tekst: “Ik heb de verantwoordelijkheid genomen voor een buitengewoon pijnlijke beslissing en die heeft ons nog niet gebracht waar ik op hoopte. Ik leg daarom het voorzitterschap neer. In de hoop dat de partij straks eensgezind, zonder de last van het verleden, een nieuwe start kan maken. Om te gaan bouwen aan de toekomst van GroenLinks en van Nederland. We zijn te veel met onszelf bezig geweest. En nu nog. Ik wil daarom ruimte maken voor de energie die nodig is voor het herstel van de partij. Om te werken aan een groener, socialer en toleranter Nederland.”
Na Heleen Weening was vice-voorzitter Dineke Oldenhof aan de beurt om het woord te nemen. Zij gaf aan dat het totale partijbestuur verantwoordelijk is geweest voor de genomen beslissingen. Om die reden zouden dan ook alle leden van het partijbestuur opstappen. Door deze beslissing zou er ruimte ontstaan voor een frisse start. Daarnaast wil men ook de onafhankelijke commissie Van Es niet in haar werk belemmeren. Dineke Oldenhof meldt verder nog dat aan de toezichtsraad is gevraagd om een interimbestuur samen te stellen en een congres te organiseren. Tenslotte verklaart het bestuur zich bereid om de lopende zaken te blijven doen totdat er een nieuw bestuur geformeerd is.
Binnen een kwartier na aanvang van de vergadering was het bestuur, zonder slag of stoot, opgestapt en lag er ook een toezegging voor een congres. De denkbeeldige bom, waar ik in mijn inleiding aan refereerde, was inderdaad gecontroleerd tot ontploffing gebracht. Vanaf dit moment hadden de media, bij wijze van spreken, naar huis kunnen gaan omdat van enige spanning, gedurende de rest van de vergadering, totaal geen sprake meer was.
De volgende spreker was Bram van Ojik. Hij beperkte zich tot het beantwoorden van vragen van de partijraad. Hierbij gaf hij aan dat het partijbestuur hard gewerkt had en sprak hij zijn waardering uit voor Jolande Sap. Daarnaast zei hij dat na het fractieberaad op maandag zou worden teruggekomen op de situatie. Tenslotte sprak hij zijn waardering uit voor mensen die verantwoordelijkheid durven te nemen.
Na Bram van Ojik betrad Judith Sargentini het podium. Zij gaf aan dat de partijtop de dag na de verkiezingen bij elkaar is gekomen om te beraadslagen. Als uitkomst van dit beraad adviseerde men Jolande Sap om de eer aan zichzelf te houden. Zij deed dat echter niet. Haar wegsturen was die avond geen optie. Vervolgens werd er een verklaring opgesteld waarin men aangaf blij te zijn dat Jolande Sap aanbleef. Judith Sargentini zei dat zij achteraf spijt had van deze tekst.
Hierna was het de beurt aan de partijraad om vragen te stellen. Omdat veel van de vragen die ik had al door anderen waren gesteld heb ik mij beperkt tot de vraag of we nog de kans zouden krijgen om hoor en wederhoor toe te passen. Ik wilde weten of de partijraad, na kennis genomen te hebben van de visie van het partijbestuur, ook nog de kans zou krijgen om de zienswijze van Jolande Sap te vernemen. Het antwoord was helaas negatief.
Na de discussie ging de partijraad in groepen uiteen om stellingen te formuleren. Hierover zou na de pauze dan stemming plaatsvinden. De goedgekeurde stellingen zouden dan als aanbeveling, namens de partijraad, naar de commissie van Es worden gestuurd.
Na de pauze kwam eerst de toezichtsraad vertellen hoe nu verder gegaan zou worden. Op korte termijn gaat men de bezuinigingsopdracht voor het landelijk bureau vaststellen, het congres (januari 2013) voorbereiden en de lopende zaken regelen. Daarnaast hoopt men binnen een week een tijdelijk bestuur geformeerd te hebben.
Na de stemming over de aanbevelingen was het tijd voor de rondvraag. Hierin werden een aantal oproepen gedaan. Ook werd aandacht gevraagd voor een politiek cafe in Utrecht.
Hierna sloot voorzitter Henk Kamps om 15.00 uur de partijraad af en kon iedereen, al of niet een illusie armer, huiswaarts keren.
Paul Dreuning
Bijgaand is het concept verslag van de partijraad opgenomen.