De GroenLinks bijdrage, 5 november 2021:

Voorzitter, we praten over de begroting 2022. Je kunt niet vooruit kijken zonder stil te staan bij het voorafgaande jaar. En dat was me een jaar! Helaas hebben we nog steeds te maken met corona. En kregen we in 2021 direct te maken met klimaatverandering. Limburg werd zwaar getroffen door extreem weer. Na drie uitermate droge jaren volgden dit jaar een korte heftige periode van extreme regenval (niet gebruikelijk voor die tijd van het jaar) waardoor in Duitsland en in België heftige overstromingen plaatsvonden ten koste van mensenlevens. In Limburg gebeurde dat gelukkig niet maar kreeg het Geuldal te maken met een flinke overstroming en werd Valkenburg overspoeld.

Een reeks van gebeurtenissen deed daarnaast het Limburgse bestuur op zijn grondvesten schudden. Integriteitsaffaires leidden in eerste instantie tot het besluit van twee deputés om op te stappen. In de nasleep daarvan stapten het hele college op onder druk van een dreigende motie van wantrouwen. Nog nooit vertoond. Inmiddels lopen er diverse onderzoeken en is een nieuw college aangetreden. Het nieuwe college staat voor een immense taak. Het moet het vertrouwen herstellen in het bestuur van de provincie Limburg. De eerste opdracht daartoe is een meer transparant besluitvormingsproces inrichten. Vanuit het perspectief van GroenLinks neemt het bestuur PS nu meer mee in haar overwegingen en heeft het college daarmee goede stappen gezet.

Tegelijk met het aantreden van het nieuwe college zijn de reeds eerder aangenomen beleidskaders hetzelfde gebleven. Voorzitter en daar zit ook een deel van mijn probleem. In mijn bijdrage voor de begroting van 2021 heb ik er herhaaldelijk op gewezen dat prestatie indicatoren en de omschrijving van de resultaten tamelijk vaag blijven. Het is daarmee voor PS moeilijk om haar controlerende taak goed uit te voeren. Immers, wat zegt het dat er een aantal bedrijven meedoen aan provinciale workshops over grensoverschrijdende samenwerking. En als dit nu een paar keer in de begroting voorkwam maar helaas wemelt het van dit soort indicatoren. 

Voorzitter, als GroenLinks mag u van ons verwachten dat gezien de gebeurtenissen in de zomer van 2021 het klimaat in al haar onderdelen voor GroenLinks speerpunt van beleid dient te zijn. En dan gaat het niet alleen om bescherming tegen hoog water maar dan gaat het ook over toevoegen van meer natuur om verdroging en hittestress tegen te gaan en het verhogen van de biodiversiteit. En uiteraard gaat het om het grote thema vermindering van CO2 uitstoot. En ook hier speelt het probleem van vage resultaten. In het Programma Chemelot 2025 wordt aangegeven dat in 2050 Chemelot geheel klimaat neutraal moet zijn. Consequentie is dat zes megaton broeikasgassen die nu uitgestoten worden, teruggebracht moeten worden naar nul. Chemelot doet dit door verduurzaming van hun grondstoffen en elektrificatie van hun processen. In dit verband speelt de provincie een cruciale rol bij het opstellen van een strategische gebiedsvisie. De provincie is ondersteuner, procesmanager, financier en partner. Het criterium waarop we het college kunnen afrekenen in de begroting van 2022 is dat er een samenwerkingsovereenkomst moet komen tussen gemeente Sittard-Geleen, gemeente Stein, DSM en Chemelot. GroenLinks vindt dit enorm mager. Moet er niet veel meer gebeuren? Moet er niet een tijdpad komen waarin de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen gekoppeld wordt aan een nieuwe milieuvergunning en natuurvergunning voor Chemelot. Waarin is vastgelegd in welk tempo de vermindering van die uitstoot plaats zal vinden zodat de provincie daarop kan handhaven? Hiervoor dient GroenLinks een motie in.

Voorzitter, GroenLinks was geschokt toen bleek dat natuurgelden, die bedoeld waren voor het aanleggen van hectares van nieuwe natuur niet conform dát doel gebruikt zijn.

We zijn dan ook blij dat de subsidieregeling voor natuurrealisatie weer is opengesteld. Geld dat we hiervoor van het Rijk hebben ontvangen in het kader van het natuurpact moet hier ook voor worden ingezet. GroenLinks spreekt hier en nu uit dat zij zich wil houden aan de afspraken die hierover met het Rijk zijn gemaakt, namelijk de realisatie van 2600 ha natuur in het natuurnetwerk. GroenLinks heeft kennis genomen van de informatie die GS ten aanzien van de ontwikkelopgave natuur naar de staten hebben opgestuurd en maakt zich hierover grote zorgen. Geld voor natuurontwikkeling is aan andere zaken uitgegeven en we hebben ook kunnen lezen dat er tekorten zijn in de wettelijke taak tav natuurbeheer. We willen dat dit goed geregeld wordt en we verwachten een gedegen voorstel van het college om dit recht te zetten en structureel te regelen. 

GroenLinks is blij te vernemen dat de eerste stappen gezet zijn om zowel op het gebied van natuurbeheer áls op het gebied van natuurontwikkeling tekorten inzichtelijk te maken en we wachten de aangekondigde voorstellen hierover af. We willen van GS horen wanneer we dit kunnen verwachten.

Ten aanzien van het thema landschap wil GroenLinks meer actie zien. IKL is er niet meer en daarmee is veel kennis en ervaring van vrijwilligers die werkzaamheden in het landschap uitvoerden verloren gegaan. Hoe kunnen we die kennis weer bundelen en weer meer mensen betrekken bij het mooie Limburgse landschap waar we zo trots op zijn? De staten hebben hier een amendement voor ingediend tijdens de behandeling van de provinciale omgevingsvisie om het thema landschap ruimtelijk te regelen. GroenLinks wil nogmaals een lans breken voor de  kennis en ervaring van de vele vrijwilligers van bijvoorbeeld snoeibrigades, groenverenigingen en andere landschapskenners.

Wij denken hierbij ook aan de boeren die zich bezig houden met agrarisch natuurbeheer. Door het faillissement van IKL dreigen zij niet te worden betaald voor werk dat zij al verricht hebben omdat dit is verdwenen in de boedel van IKL. Daarom dienen wij een motie in om de boeren hiervoor alsnog dit bedrag rechtstreeks uit te keren.

Voorzitter, ik kom weer terug op het klimaat: De Raad van State, het Planbureau voor de Leefomgeving, de rapporteur uitvoering klimaatwet (Nijpels) iedereen roept op dat we nú iets moeten doen aan de klimaatverandering. Als de eerste tekenen niet bedriegen dan gaat ook een nieuw kabinet veel forser investeren in klimaat. En in De Limburger van 28 oktober blijkt dat ruim twee op de drie Limburgers zich zorgen maken zich over de impact van extreme buien, hittegolven en langdurige droogte op de eigen leefomgeving. In geen enkele andere provincie is dat gevoel zo sterk. Mede daarom is het zo belangrijk dat de focus van het vorige college nu hopelijk eindelijk vervangen wordt door een breder beeld dan alleen economie maar ook met oog op welzijn en natuur inclusief samen leven.

Daarom wil GroenLinks dat ook de provincie Limburg nú iets doet en we willen dit terug zien in álle toekomstige voorstellen van dit college hoe ook Limburg de omwenteling op korte termijn in gang gezet wordt en zoveel mogelijk de opwarming gaat stoppen of liever nog omkeren. GroenLinks vindt het diep triest zo niet hypocriet dat we de mond hiervan vol hebben en ondertussen het Sterrebos laten kappen.

Thea Jetten