Jaarlijks krijgen 4.600 kinderen in Zuid-Limburg te horen dat hun ouders gaan scheiden. Ongeveer 10% van die kinderen loopt daarbij een trauma op. In maart 2013 werd in de Provinciale Staten van Limburg unaniem een initiatiefvoorstel van GroenLinks aangenomen, dat ervoor moet zorgen dat Limburgse kinderen en ouders bij (vecht)scheidingen omgangsbegeleiding krijgen. Op 3 september 2013 lieten ruim 130 Limburgse advocaten, medewerkers van de rechtbank Limburg en van de raad voor de kinderbescherming, en hulpverleners bijeen om zich voorlichten over de inhoud en uitvoering van het initiatiefvoorstel.

De voorlichtingsbijeenkomst in het Gouvernement stond onder dagvoorzitterschap van GroenLinks Statenlid Gert-Jan Krabbendam. Hieronder zijn enkele citaten te lezen die een goed beeld van de dag geven.

Gedeputeerde van jeugdzaken, de heer Peter Van Dijk:

Vandaag krijgen 12 kinderen in Limburg te horen dat hun ouders gaan scheiden. In heel Nederland zijn dat er ca. 200. Velen van hen raken getraumatiseerd of anders beschadigd. 50% van alle kinderen die in de jeugdzorg terecht komen, komt uit gescheiden gezinnen. De kans dat kinderen uit gescheiden gezinnen in enige mate problematiek ervaren is twee keer zo groot als bij kinderen uit normale gezinnen. Voor veel kinderen wordt zo de kiem gelegd voor latere problematiek. Met omgangsbegeleiding proberen we het belang van het kind centraal te stellen en de schade te beperken.

Kinderen voelen zich verscheurd door de twee mensen waar ze zo van houden. Sommigen van hen houden er de rest van hun leven last van.

Statenlid Gert-Jan Krabbendam:

De 70.000 kinderen die jaarlijks in Nederland bij een echtscheiding betrokken zijn, hebben scoren anderhalf tot twee keer slechter dan andere kinderen op riskant en delinquent gedrag, of depressiviteit. Die problemen duren voort tot ver na de meerderjarigheid, waardoor mensen niet goed functioneren in de maatschappij, en worden vaak overgedragen op de volgende generatie. De totale maatschappelijke kosten zijn niet in cijfers te vatten, onder meer omdat onderzoek hierover ontbreekt, maar u kunt zich voorstellen dat die kosten enorm zijn.

De bekende cijfers over echtscheidingen staan in schril contrast tot wat we niet weten over kinderen bij verbroken relaties waar geen rechter aan te pas komt. Er is een groeiende groep ongehuwde ouders die uit elkaar gaan. De kinderen uit deze vechtscheidingen komen niet in de statistieken voor. 70.000 kinderen in Nederland is dus maar een deel van het verhaal.

Het is de verantwoordelijkheid van de overheid om te zorgen voor een dekkend zorgnetwerk. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft in verschillende uitspraken bepaald dat de Staat al het mogelijke moet doen wat in de omstandigheden kan worden verwacht. Ook als het niet aan de Staat, maar aan de ouders ligt dat er geen omgang is, moet de Staat zorgen voor een aanbod van omgangsbegeleiding.

De heer Hans van den Borne (Raad voor de Kinderbescherming):

De BOR (Begeleide Omgangsregeling) is een illustratie van hoe een maatschappelijk onvoldoende onderkend probleem, namelijk het getraumatiseerde kind van scheidende ouders, leidt tot een aanpak op provinciaal niveau.

Er is een samenwerking gecreëerd tussen zes jeugdzorgorganisaties, de rechtbank, de Raad voor de Kinderbescherming, Service.jz en de provincie. Dit samengaan is geenszins een vanzelfsprekendheid.

In het gehele traject ligt de focus op wat goed en belangrijk is voor het kind. Alle betrokken organisaties onderschrijven dit en werken vanuit deze visie.

Mevrouw Connie Veelen (Anacare):

De gelden van het beleidskader dat door dit initiatiefvoorstel tot stand is gekomen zorgen er voor dat kinderen heel snel hun ouders kunnen zien en dat het contact, hoe fragiel en voorzichtig dan ook, opgebouwd kan worden. Deze regeling beperkt de schade bij jonge mensen.

De heer Matti Knoop (Mutsaersstichting):

Ik wil niet meer dat het gesprek over ex’en gaat, ik wil dat het om papa’s en mama’s gaat. Daar gaat het met deze regeling om.

Als het doel van omgangsbegeleiding is om uiteindelijk de omgang onbegeleid te laten plaatsvinden, halen we een succespercentage van 50%. Maar in onze ogen is het ook een succes als we ouders een stap kunnen laten maken of kinderen kunnen helpen met de gevolgen van een vechtscheiding om te gaan.

Mevrouw Mieke Bos (Humanitas):

In de rest van het land zijn ze best jaloers op wat er in Limburg is gecreëerd: een integraal aanbod van omgangsbegeleiding voor verschillende doelgroepen door samenwerking van verschillende organisaties.

Wij zijn dringend op zoek naar vrijwilligers die omgangsregelingen willen begeleiden. Kent u mensen in uw omgeving die daarin geïnteresseerd zijn, meldt ze bij ons aan!

Mevrouw Ellen Driessen (teamvoorzitter Familie en Jeugd, Rechtbank Limburg, zittingsplaats Maastricht):

‘De juridische zijde van een echtscheiding kent met name in conflictsituaties veel technische plooien die in het belang van het kind glad gestreken moeten en kunnen worden. We zijn blij met de aandacht van de provincie hiervoor, om de situatie in een gebroken gezin te verbeteren.’